Γενικώς στις μέρες μας η λέξη «ελευθερία» ακούγεται πολύ, με διάφορες αφορμές και σκοπιμότητες από αυτούς που τη χρησιμοποιούν, ιδιαίτερα όταν το κάνουν δημοσίως, όπως ακούγονται και άλλες λέξεις με βαρύ ιδεολογικό και ηθικό περιεχόμενο («δικαιοσύνη», «δημοκρατία», «ισότητα» κοκ). Συνήθως η σημασία που αποδίδεται στις λέξεις αυτές είναι τελείως διαστρεβλωμένη και απέχει πολύ από την πρωταρχική και αυθεντική έννοιά τους. Εκφράσεις όπως «Το σαμπουάν αυτό φέρνει επανάσταση στο λούσιμο» είναι μάλλον ο κανόνας πλέον.
Για τη λέξη «ελευθερία» η πραγματικότητα δεν έχει επιφυλάξει καλύτερη μεταχείριση. Αυτό που παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον όμως είναι η παρατήρηση ότι στην συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων χρήσης της είναι η αρνητική διάσταση της σημασίας της που τονίζεται, η λεγόμενη «ελευθερία από». Υπάρχει όμως και η άλλη διάσταση της ελευθερίας, η θετική, η «ελευθερία να». Ελευθερία να δρας, να δημιουργείς, να συμμετέχεις. Ελευθερία δηλαδή με πραγματικό περιεχόμενο και όχι ένα απλό σκέτο «από» που τίποτε δεν μας προσφέρει πέρα από την υπόσχεση μιας ασφάλειας, προερχόμενη μάλιστα από κάποιον άλλον. Υπόσχεση βεβαίως πλασματική, καθώς δεν βασίζεται στη δική μας θέληση και δεν είναι στα δικά μας χέρια το αν θα τηρηθεί ή όχι.
Από τα παραπάνω γίνεται σαφές ότι ουσιαστική ελευθερία σημαίνει δύναμη, «δύναμη να». Και δύναμη όχι απλώς στα λόγια, αλλά δύναμη πραγματική, δύναμη θεσμοθετημένη. Ένας χρήστης Windows στην καλύτερη περίπτωση δέχεται υποσχέσεις ότι θα είναι ελεύθερος από ιούς και bugs, ότι θα του παρέχονται αναβαθμίσεις όποτε χρειάζεται, ότι θα του προσφέρονται επιλογές εξατομίκευσης του περιβάλλοντος και των εργαλείων εργασίας του κοκ και όλα αυτά με το αζημίωτο βέβαια. Ο ίδιος όμως δεν έχει καμία πραγματική δύναμη ούτε να βεβαιωθεί ότι καταβάλλεται κάθε δυνατή προσπάθεια για την τήρηση αυτών των υποσχέσεων, ούτε να κάνει κάτι για όλα αυτά από μόνος του. Δεν μπορεί να διορθώσει το πρόβλημα ο ίδιος, δεν μπορεί να διαμορφώσει το περιβάλλον εργασίας του ακριβώς όπως το θέλει, ούτε να παραμετροποιήσει τα εργαλεία του βάσει των προσωπικών του αναγκών. Βασικά, δεν μπορεί να έχει ιδέα για το τι ακριβώς συμβαίνει μέσα στο ίδιο του το σύστημα! (Το γεγονός ότι στην πραγματικότητα δεν είναι δικό του έχει κάποια σχέση προφανώς). Για τους ιούς ας μην μιλήσουμε καλύτερα. Αρκεί να πούμε ότι η έννοια και μόνο είναι άγνωστη στο χώρο του Linux[1]. Ο χρήστης Windows λοιπόν παραδίδει την ίδια του την ελευθερία για ένα μάτσο υποσχέσεις ασφάλειας και παροχών και μάλιστα πληρώνει και από πάνω! (Τυχόν ευφάνταστοι παραλληλισμοί αυτής της διαπίστωσης με πρόσφατες ιστορικές κοινωνικές και πολιτικές εξελίξεις δεν είναι καθόλου τραβηγμένοι).
Ως αποτέλεσμα της στέρησης της ελευθερίας του, ο μέσος χρήστης Windows ενσαρκώνει το στερεότυπο του πολυμήχανου μπαγαπόντη που θα αναζητήσει κάθε πιθανή τρύπα, κάθε πιθανή κερκόπορτα και κάθε πιθανή παράκαμψη για να κάνει τη δουλειά του όπως θέλει εκείνος (και σπανίως θα τα καταφέρει όπως ήλπιζε). Θα καταναλώσει ατελείωτες ώρες στο διαδίκτυο προσπαθώντας να βρει λύσεις σε προβλήματα που έναν χρήστη Linux δεν τον απασχολούν καν. Θα κατεβάσει άπειρα cracks και keygens καταφεύγοντας στην παρανομία, αρνούμενος να πληρώσει για κάτι που γνωρίζει ότι δεν είναι άξιο των χρημάτων που θα δώσει, καθώς ούτε του προσφέρει αυτά που του υπόσχεται αλλά ότι επιπλέον του στερεί την ελευθερία του και τον καθιστά σκλάβο της Microsoft και των άλλων μεγάλων εταιρειών λογισμικού. Με λίγα λόγια, θα αφιερώσει το μεγαλύτερο μέρος της δημιουργικότητάς του στην προσπάθεια εξαπάτησης (με όλα τα προβλήματα πάσης φύσεως που αυτό συνεπάγεται) ενώ θα μπορούσε να το αφιερώνει στην αυθεντική δημιουργία.
Όμως η αυθεντική δημιουργία προϋποθέτει ένα περιβάλλον ελευθερίας για να μπορέσει να ανθίσει. Και αυτό το περιβάλλον παρέχεται από το Linux. Ο χρήστης Windows δεν θα διανοηθεί καν να προσθέσει μια μπάρα επιπλέον στα δεξιά στο γραφικό του περιβάλλον, ή να μετακινήσει ολόκληρο το μενού προγραμμάτων από εκεί που είναι ή ακόμη και να το διαγράψει τελείως. Και αυτό γιατί γνωρίζει ότι κάτι τέτοιο είναι αδύνατον. Επίσης δεν θα προσπαθήσει να σκεφθεί (πόσο μάλλον να δημιουργήσει) μια νέα λειτουργία που θα του έλυνε κάποιο πρόβλημα ή θα του έκανε τη ζωή λίγο πιο εύκολη, αλλά θα περιοριστεί σε αυτές που του παρέχονται. Για τον χρήστη Linux όμως δεν υπάρχει τίποτε που να σκεφτεί ότι θα ήθελε να είναι έτσι και να μην μπορεί να το κάνει. Και αυτό δεν είναι απλώς υπόσχεση, αλλά πραγματική δυνατότητα που εξασφαλίζεται από τη φύση και τους νόμους του ίδιου του ελεύθερου λογισμικού ανοικτού κώδικα. Είναι νομίζω ευνόητο πώς αυτή η πραγματική δυνατότητα και η γνώση της αλλάζει αμέσως ολόκληρη την ψυχοσύνθεση και τον τρόπο σκέψης του χρήστη και απογειώνει τη δημιουργικότητά του. Αυτή η διαπίστωση είναι κάτι που ανάμεσα στους χρήστες Linux, ανεξαρτήτως εμπειρίας, αποτελεί καθημερινό βίωμα και κοινό τόπο.
Μια άλλη ελευθερία την οποία ευαγγελίζεται και υποτίθεται ότι νουθετεί το νυν φιλελεύθερο ιδιοκτησιακό οικονομικό σύστημα είναι η ελευθερία της επιλογής. Ας δούμε πόσο ειλικρινές είναι αυτό και πόσο ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα και ας κάνουμε μια σύγκριση με την ελευθερία επιλογής που παρέχεται στον κόσμο του ελεύθερου λογισμικού.
Κατ' αρχήν ο πιο απλός τρόπος για να επιβεβαιώσουμε άμεσα τα λεγόμενά μας είναι να κάνουμε μια γρήγορη σύγκριση μεταξύ των προεγκατεστημένων προγραμμάτων ενός φρεσκοεγκατεστημένου συστήματος Windows και αυτών ενός συστήματος Ubuntu Linux. Τα Windows έρχονται σχεδόν γυμνά, με εξαίρεση κάποια προγράμματα της ίδιας της Microsoft, τα οποία σου δίνουν με το ένα χέρι μια λειτουργικότητα την οποία χρειάζεσαι και απαιτείς από ένα σύστημα και με το άλλο σου παίρνουν την ελευθερία σου δεσμεύοντάς σε μια κατάσταση εξάρτησης. Την εξάρτηση αυτή την καλλιεργούν έντεχνα και ύπουλα οι μεγάλες εταιρίες λογισμικού εκμεταλλευόμενες την άγνοια των χρηστών για τις εναλλακτικές λύσεις καθώς και την πανίσχυρη θέση τους στην αγορά. Δύο πολύ τυπικές μέθοδοι που εφαρμόζουν είναι:
* Η χρήση και υποστήριξη μόνον ιδιόκτητων, κλειστών φορμά αρχείων και η μη υποστήριξη ανοικτών και ελεύθερων (ακόμη και όταν υποχρεούνται, βλέπε υπόθεση Open Document Format και Microsoft) ώστε να μην επιτρέπεται η διαλειτουργικότητα με προγράμματα άλλων.
* Η μη συμβατότητα των νέων εκδόσεων των προγραμμάτων με τις παλιότερες ώστε να εξαναγκάζεσαι να αγοράζεις κάθε φορά την καινούργια.
Από την άλλη ένα σύστημα Ubuntu έρχεται μαζί με ένα πλήθος εγκατεστημένων εφαρμογών για να κάνουμε τα πάντα που μπορεί να χρειάζεται ένας μέσος χρήστης. Αν επιπλέον χρειαζόμαστε κάποιο πρόγραμμα για να κάνουμε μια δουλειά στο Ubuntu μπορούμε να ανοίξουμε το «Κέντρο Λογισμικού» (παρόμοια κέντρα διαθέτουν όλες σχεδόν οι δημοφιλείς διανομές Linux) και να γίνουμε μάρτυρες του αφάνταστου πλήθους εφαρμογών τις οποίες μπορούμε να εγκαταστήσουμε και να χρησιμοποιήσουμε με μερικά κλικ.
Επίσης, εύκολα διαπιστώνουμε ότι τα ελεύθερα προγράμματα είναι αφάνταστα φιλικά προς όλα τα άλλα, καθώς προσπαθούν να υποστηρίζουν όλα τα δημοφιλή φορμά αρχείων που κυκλοφορούν (με εξαίρεση βέβαια τα εντελώς κλειστά στα οποία οι προγραμματιστές δεν μπορούν να έχουν πρόσβαση, όπως π.χ. το flash video της Adobe). Είναι χαρακτηριστικό ότι το Open Office υποστηρίζει όλα τα φορμά της Microsoft και μπορεί να αποθηκεύει απ' ευθείας σε μορφή αρχείου .pdf, ενώ το Microsoft Office, έπειτα από πολύχρονες δικαστικές διαμάχες και βαριά πρόστιμα, υποστηρίζει (αθλίως) επιτέλους το Open Document Type (.odt) που είναι εδώ και χρόνια πρότυπο του ISO. Επίσης, ένα Linux σύστημα υποστηρίζει πλήρως όλα τα συστήματα αρχείων όλων των εταιριών (NTFS, FAT, EXT, HFS) ενώ ένα σύστημα Windows ή Mac υποστηρίζει φυσικά μόνον το δικό του (NTFS και HFS αντίστοιχα). [...]
Ένας προγραμματιστής ενός ελεύθερου προγράμματος επιθυμεί να δει, όπως όλοι οι δημιουργοί άλλωστε, το προϊόν του να χρησιμοποιείται από όλο και περισσότερο κόσμο. Εφόσον δεν μπορεί εκ των πραγμάτων να χρησιμοποιήσει τις βρώμικες μεθόδους των εταιριών, καθώς οι νόμοι που διέπουν το ελεύθερο λογισμικό δεν το επιτρέπουν, θα προσπαθήσει να φτιάξει ένα πρόγραμμα το οποίο θα είναι όσο το δυνατόν καλύτερο, όσο το δυνατόν πιο διαλειτουργικό και όσο το δυνατόν πιο φιλικό προς το χρήστη. Για να το κάνει αυτό θα εκμεταλλευθεί φυσικά (με την καλή έννοια) ό,τι υπάρχει ήδη που μπορεί να του φανεί χρήσιμο και το ελεύθερα προγράμματα του δίνουν τη δυνατότητα να τα χρησιμοποιήσει ελεύθερα γι' αυτόν τον σκοπό. Αν έχει κατανοήσει και την πραγματική δύναμη του ελεύθερου λογισμικού, που είναι η κοινότητα, και έχει εναγκαλισθεί και τη φιλοσοφία του, θα προσπαθήσει να διευκολύνει όσο το δυνατόν περισσότερο την συμμετοχή των χρηστών αλλά και άλλων προγραμματιστών στην ανάπτυξη και εξέλιξη του προγράμματος, ένας σίγουρος δρόμος προς την επιτυχία.
Το παραπάνω είναι το μεγαλύτερο μέρος ενός άρθρου από το tvxs.gr. Ολόκληρο μπορείτε να το διαβάσετε εδώ!
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου